Lão Hạc và luật cẩu quyền

Lão Hạc sang nhà tôi, vừa thấy tôi, lão báo ngay:

- Tôi đem bán cậu Vàng mà mãi chẳng ai dám mua, ông giáo ạ.

- Tại sao thế? Con chó có vấn đề gì chăng?

- Không phải, nhà nước vừa ban hành luật mới cấm mua bán ăn thịt chó nên người ta không ai mua nữa.

Tôi chưng hửng:

- Lý nào lại thế?

Rồi lão kể chuyện đến nhà thằng Mục và thằng Xiên hỏi chuyện thì thầy u nó nói mới mấy hôm trước 2 thằng đó đều bị giải lên huyện vì can tội nhà nước đã cấm mà vẫn bán chó với mua chó. Lão ra đến chợ đầu làng, nơi đó vốn có nhà chuyên thu mua chó và bán chó thịt người ta cũng nói sợ phạm tội nên cũng bỏ nghề. Lão còn kể đợt chợ phiên đem chó ra đấy bán thì bị đám dịch lý hạch sách, lão không giỏi ăn nói, cứ ấp a ấp úng, may mà lão có tiếng yêu chó nên người ta chỉ nghĩ lão dắt cho đi dạo chợ chứ không nghĩ đem cho đi bán nếu không thì rầy rà to.

Lão Hạc kể đến đó trong ánh mắt thoáng nên một niềm vui. Chắc lão nghĩ, từ giờ ta có lý do chính đáng để giữ lại cậu Vàng.

Tôi cũng vui lây với Lão:

- Thôi cụ ngồi xuống đây, để tôi đi luộc khoai rồi nấu một ấm nước chè thật đặc. ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào... Thế là sướng.

- Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.

Nói đến đây bỗng ông giáo dừng lại, ngẫm nghĩ rồi nói:

- Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác, tôi còn muốn nhờ ông giáo một chuyện khác nữa….

Và lão kể. Lão kể nhỏ nhẹ và dài dòng thật. Nhưng đại khái là lão muốn gửi tôi mảnh vườn và căn nhà để sau này nếu chẳng may lão có làm sao thì đám chức sắc dịch lý không dòm ngó và sau là lão gửi tôi chút tiền để sau khi lão chết khỏi phiền đến làng xóm láng giềng.

Thấy lão nằn nì mãi, tôi đành nhận vậy. Lúc lão ra về, tôi còn hỏi:

- Có đồng nào, cụ nhặt nhạnh đưa cho tôi cả thì cụ lấy gì mà ăn?

Lão cười nhạt bảo:

- Được ạ! Tôi đã liệu đâu vào đấy... Thế nào rồi cũng xong.

Thế là từ hôm đấy, tôi thấy lão và con Vàng ăn khoai. Rồi thì khoai cũng hết. Thế là bắt đầu từ đấy, lão chế tạo được món gì, ăn món ấy. Hôm thì lão ăn củ chuối, hôm thì lão ăn sung luộc, hôm thì ăn rau má, với thỉnh thoảng một vài củ ráy, hay bữa trai, bữa ốc. Con vàng thì không được như lão, nó chẳng thể ăn khoai hay ăn củ chuối được nên nó ngày càng rộc đi. Lão xót lắm nhưng chẳng biết làm sao. Đến lão cũng có bữa có bữa không thì lấy đâu ra cho con Vàng ăn?

Rồi một hôm, lão sang nhà tôi nói chuyện:

- Cụ Chánh vừa kéo đám dịch lý vào nhà tôi nói chuyện ông giáo ạ.

- Họ nói chuyện gì với cụ?

- Họ bảo, nhà nước vừa có công văn mới. Nuôi chó không được để chó gầy, chó gầy là phải tội, làng sẽ bắt phạt có thể là tịch thu cả con Vàng nữa.

- Ở đâu ra cái quy định quái gở đấy thế?

- Tôi nào có biết, cụ Chánh cho tôi xem mảnh giấy viết chữ, mà ông giáo biết đấy tôi nào có biết đọc đâu.

Tôi thở dài:

- Thế cụ tính sao?

- Chắc tôi phải sang xin lại khoản tiền tôi gửi ông giáo rồi.

Thế là tôi vào đưa cho lão khoản tiền lão đã gửi tôi.

Lão ra về. Từ đấy tôi thấy lão vẫn ăn những thứ lão tự chế tạo được nhưng con vàng thì được cho ăn nhiều hơn khiến lại béo quay trở lại. Nhưng rồi mãi cũng hết. Lão chưa biết lão xoay sở thế nào thì lại thấy lão sang nhà tôi. Vừa gặp lão đã lại nói:

- Bữa qua cụ Chánh lại sang nhà tôi, ông giáo ạ.

- Họ lại hạch sách gì cụ?

- Họ nói, nhà nước lại có công văn nuôi chó không để chó chết. Để chó chết sẽ phải tù tội. Từ đợt trước đến giờ cụ Chánh cứ cho tay chân qua nhà dò xét luôn luôn. Tôi van xin chúng là đến cái thân tôi cũng chẳng còn có gì ăn thì lấy đâu ra cho cậu Vàng ăn. Giờ thì lại thêm cái trò nuôi chó phải để chó sống.

Tôi lại thở dài:

- Thế cụ lại tính sao?

- Tôi thật cũng chẳng biết tính sao nữa.

Lão ngồi im lặng. Tôi định bụng bảo lão bán mảnh vườn đi nhưng tôi biết lão nhất định không nghe nên tôi đành im. Lát sau lão về thì đã thấy bên nhà lão huyên náo, tôi chạy qua xem, hóa ra đám dịch lý tay chân cụ Chánh đến nhà hoạnh họe khi thấy con Vàng gần như đói lả sắp chết. Lão phải van xin chúng một hồi và dúi vào tay chúng mấy hào cuối cùng.

Một hôm, tôi phàn nàn về việc ấy với binh Tư. Binh Tư là một người láng giềng khác của tôi: Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. Hắn bĩu môi và bảo:

- Lão làm bộ đây! Thật ra thì lão chỉ tâm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đâu. Lão vừa xin tôi một ít bả chó...

Tôi trố to đôi mắt, ngạc nhiên. Hắn thì thầm:

- Lão bảo có con chó nhà nào cứ đến vườn nhà lão... Lão định cho nó xơi một bữa. Nếu trúng, lão với tôi uống rượu.

Tôi thở dài, quả là khi bần cùng thì người ta sinh đạo tặc. Ấy vậy mà không phải, đến chiều tối thì tôi thấy ở nhà cụ Chánh người ta huyên náo ầm lên. Tôi đễn xem thì hóa ra thấy cụ Chánh cùng đàn chó béo tốt của nhà cụ Chánh bị đánh bả đang dãy đành đạch ở trong nhà. Lão Hạc cũng nằm đấy giãy đành đạch. Vật vã một hồi thì cả cụ Chánh, đàn chó và lão Hạc chết cả. Cái chết thật khốc liệt. Người không hiểu chuyện thì cho rằng cụ Chánh bị lão Hạc đánh bả vì cụ Chánh hay đè nén lão, còn người hiểu chuyện hơn thì chửi:

- Tất cả cũng chỉ vì cái luật vớ vẩn của đám chính phủ thực dân mà ra. Thời buổi này, chó chỉ nuôi để đánh chén chứ đâu phải để hầu hạ dạ vâng nó như bố mình. Đến đất còn chẳng có mà ăn lại đi cho con chó ăn gạo trắng vỗ béo. Hãm!